İnsicam

Sayı 31

Milliyetçilik, yakın zamanlarda bütün ağırlığıyla yeniden gündemin ilk sıralarına oturdu. Dergimiz İnsicam, dünyanın bugününü ve yarınını tehdit eden milliyetçilik olgusunu, Eylül sayısının dosya konusu yaptı. Milliyetçiliğin ne olduğunu, nasıl anlaşıldığını, hayatın çeşitli alanlarına nasıl yansıdığını, dünyanın değişik bölgelerinde hangi sorunlara yol açtığını, çeşitli yazılarla irdelemeye çalıştık.

Vâhid ve Ahad olanın adıyla.

İnsan, Allah’ın üstün olarak yarattığı bir varlıktır. Kur’an-ı Kerim bunu değişik ifadelerle dile getirir. İnsanın yaratılışını bazen tekrîm (değerli, şerefli, üstün kılmak) bazen ahsen-i takvim (en güzel şekilde yaratmak) şeklinde ifade eder. Değerli, şerefli ve en güzel şekilde yaratılmak, bütün insanlar için geçerlidir. Rengi, dili ve ırkı ne olursa olsun bütün insanlar, bu özellikleri taşımaktadır.

Böyle yaratılmanın yanında insanın fıtratında zaaflar, acziyetler, nâkısalar da vardır. Bunların başında, birey veya toplum olarak bazı insanların kendilerini diğer insanlardan üstün görme anlayış ve düşüncesi gelmektedir. İnsanlık kadar eski bu temelsiz üstünlük fikri, tarihte hemen hemen her yerde kanlı sonuçlara yol açmıştır. Yahudilik, kendi din mensuplarının diğer insanlardan üstün olduğu inancını, kendilerinin Tanrı tarafından seçilmiş millet oluşuna dayandırmaktadır. Fransa’da 1789’da gerçekleşen inkılap sonrasında bütün dünyayı kasıp kavuran milliyetçilik düşüncesi, imparatorlukların sonunu getirmiştir. İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesinde, Almanların üstün ırk olduğu fikrinin büyük etkisi vardır. Yirminci yüzyıl, ulus devletlerin tavan yaptığı bir devirdir. Bu ve benzeri durumlar, siyasi erki ellerinde bulunduranların azınlık olan diğer ulusları horlamasına, ezmesine, yok saymasına yol açmıştır.

İÇİNDEKİLER

Kavuşmayan Kapılar, Akşam Sefaları, Saliha Abla

Tüm bunları bir çocuğun asla sıkılıp, alıp başını gidemeyeceği şekilde, harikulade bir kurgu ve cazibe ile anlatırdı Saliha abla. Tiyatral anlatımı ile kendimi tam da o mevzunun öznesi ve baş kahramanı gibi düşler, adeta o dünyanın içinde kaybolurdum. Öznur GÖRÜR KISAR    Çocukluğumun kahramanını sorsalar bir gün; hiç düşünmeden Saliha abla deyiveririm. İlk Kur’an-ı Kerim […]

Sezar’ın Papağana Dönüşmesi; Vak’a mı, Vakıa mı?

Varlığın tümü, âlem. Âlem hakikatle örtüşmekte; zamanda ve mekânda zira. Öyleyse rezerve edilen masalar umurumda değil, zira âlemin bir parçası olarak varım. Zehra TUNÇ İMH Genel Sekreter Yard. Dostların kanı masada bir kâsede… Vücutları çöllerde susuz…  Bir selama hapsetmişken gülen yüzleri; çığlıkları sabaha kadar zindan arkadaşı omuzlara dokunan dostların, sırtlarda bıraktığı soğuk metaller çeviriyor Sezar’ı […]

Devinim, Akış, Eylem

İnsan, çeşitli donanımlarla daha nitelikli hale geldikçe akışın fıkhını kavrar. Bu akışa yön vermek istiyorsa yani bir tasarım derdindeyse, bunu mümkün kılmanın ancak akışa tabi olmakla olacağını fehmeder. Huzur da sekine de bu tabiiyettedir. Olacak olan olur, olmaktadır. Mustafa ESER Varlık devinim halindedir. Mikro âlemden makro âleme kadar her katmanda heyecanlı bir dinamizm vardır. Bu […]

Çöp Adamlar Cumhuriyeti

Doğa ise ortak kullandığımız bir ev değil mi? En masum olanımız çöplerimizi çöp sepetine boşaltıyoruz. Onları da belediye işçileri olan çöpçüler alıp doğanın çöplük haline getirdikleri bir köşesine yığıyorlar. Bizimse içimiz rahat yataklarımıza uzanıyoruz. Evimizin içi temiz ya! Derviş ÇELEBİ Düşünün, sıcak bir yaz sabahı güzelce kahvaltınızı etmişsiniz. Sabahın ilk ışıklarıyla birlikte düşmüşsünüz yollara. Amacınız, […]

İnci Mercan Gerdanlığı -27-

Bera İbn-i Azib (R.A.) Hz. Peygamber (s.a.v) “Dua ibadetin ta kendisidir.” buyurmuştur. Bu sebeple Kur’an’daki dua ayetleriyle ya da Peygamber Efendimizin öğrettiği dua adabına uyarak, onun dilinden dökülen cümlelerle Allah’a yalvarmak duaların en güzelidir. Ahmet POÇANOĞLU Emekli Konya İl Müftüsü    27. HADİS حديث براء بن عازب بن الحارث بن عدي بن مجدعة بن حارثة […]

Kırk Kandil -27-

Ammar B. Yasir Müşriklerin dayanılmaz baskı ve işkencelerine artık tahammülü kalmadığı bir gün Ammar, sırf bu işkencelerden kurtulmak maksadıyla onların arzusuna uyarak Lat ve Uzza lehinde ve Hz. Peygamber’in aleyhinde konuşmak zorunda kaldı. Rıza SAVAŞ Prof. Dr., Dokuz Eylül Üni. İlahiyat Fak. Emekli Öğr. Üyesi Güney Arabistan’da yaşayan Ans kabilesine mensup olan Ammar’ın babası Yasir […]

Milliyetçilik- Muhafazakarlık- Ümmetçilik: (Yerellik ‘Yerlilik’- Muhafazakarlık- Evrensellik)

Kullandığımız dil de değişiyor. Eskiden beynelmilel denilirdi. Sonra milletlerarası oldu. Şimdi de uluslararası deniliyor. Dünya literatürü de değişiyor. Cemiyet-i akvam, milletler cemiyeti bugün artık Birleşmiş Milletler olmuş. Kazım SAĞLAM Bu üç kavram, üç anlayış, üç dünya görüşü; yer yer kesişir, yer yer çatışır, yer yer uyuşur.  Bunları birbirinden kesin kes ayırmak mümkün değil. Bu ülkede, […]

İnsanın “Ötekisi” İnsan Değildir

Karşısında etkin bir söylem gücü bulamadığından varlığını güçlendirerek devam ettiriyor. Milliyetçilik, küresel hegemonyanın ihtiyaç duyduğunda hemen devreye alabileceği uyuyan imkân olarak yedekte tutuluyor. Ayrıca pazara renk, biçim ve semboller üzerinden hareket getirici özelliği muhafaza edilip geliştiriliyor. Post-modern anlayış, kontrolünde bulunan her milliyetçiliği kışkırtırken, global ölçekte zevkler üzerinden kitle yaratma noktasında önemli bir aşamaya gelmiştir. Ahmet […]

Milliyetçiliği Nasıl Anlayalım?

Vatanseverlikle milletseverlik aynı şey midir? “Nation”dan gelen “nationalism” kavramı da daha çok etnik varlığa değil, vatandaşlığa yakın duruyor. Yakın tarihimizde tüm siyasi oluşumlar kendini bu ikisinin bizdeki karşılığı olarak kullanılan milliyetçiliğe dayandırma gereği duymuştur. Siyasi grupların birbirlerine kıyasıya karşı olduklarına bakılırsa belli ki herkes bu kavramdan farklı şeyler anlıyor. Kemal KAHRAMAN Dr., Tarihçi Bir zamanlar […]

Milliyetçiliğin Dezenformasyonu: Göçmenlerin Zencileştirilmesi, Toplumun Ku Klux Klan’laştırılması

Ku Klux Klan, ismini, İngilizcede ‘circle’ (daire) anlamına gelen, Yunanca ‘kyklos’ kelimesinden ve İrlanda’dan esinlenerek, kendilerini ‘Güneyin Görünmeyen İmparatorluğu’ olarak adlandıran ‘Klan’ kelimelerinin birleşiminden alıyordu. Anglo-Sakson beyaz üstünlüğünü savunan, göçmen ve siyah Amerikalı karşıtı ırkçı bir gizli örgüttüler. Peren BİRSAYGILI MUT Sene 1871. Güney Karolina’da 500 maskeli adam, Union County hapishanesine baskın yaparak, sekiz siyahi […]

Nerelisin?

Mücadele “yerlilik” ile mümkündür. Yerimizi, yöremizi, töremizi tebarüz ettirmekle mücadelenin ilk adımını atabiliriz. Kültür kümemizi oluşturan her elemana sahip çıkarak sabit kadem bir direniş kararlılığını kuşanmalıyız. Türedi kavram ve tarzları içinde eritecek, öğütecek, ayakları ‘yere’ basan bir çerçeveye sahip olmalıyız. Kemal MANSUR Büyüklerimiz ilk görüşmelerde birbirlerine bu soruyu mutlaka sorarlardı. “İsminizi bağışlar mısınız?” diye başlayan, […]

Kur’an-ı Kerim ve Milliyetçilik

Kur’an’ın insanlar arasında koyduğu ölçü, inançtır. Belirleyici olan, Allah’a, peygamberine, peygamberine gönderdiği kitaba inanmak ya da inanmamaktır. Soy sop, çoluk çocuk, aile kabile, Kur’an-ı Kerim nazarında bir kıymet ifade etmez. Mustafa ÖZEL Prof. Dr., FSMVÜ İslami İlimler Fak. İslam, insanların tek bir baba ve anneden türediği inancına dayanır. Bütün insanlık, onların çocuklarıdır. Bu, “bütün insanlık” […]

Vejdi Bilgin’e Milliyetçilik ve Etkilerini Sorduk

“Milliyetçilik aile, sülale ve aşiretin üstünde, milliyetin kendisine vurgu yaptı. Daha dar çerçevedeki üstünlük duygusu daha geniş bir üstünlük duygusuna doğru evrildi. Tabii böyle bir duygunun gelişmesi için uygun bir tarih yazımı, edebiyat ve eğitim sistemi gerekliydi. Kök kültüre veya daha özelde lisana verilen önem arttı. Bunun kültürün korunması, lisanın gelişmesi açısından faydalarından söz edebiliriz […]

Hadisler Perspektifinden Milliyetçilik

Kur’ân-ı Kerîm insanların farklı dillerde ve farklı renklerde yaratılmış olmasını Allah’ın kudretinin bir göstergesi sayar. Dillerin ve renklerin ve ırkların bu farklılığı herhangi bir üstünlük vesilesi olarak kabul edilemez. Nimetullah AKIN Prof. Dr., Çanakkale Onsekiz Mart Üni., İlahiyat Fak. 1.     Kavramsal Çerçeve ve Anlam Analizi İnsanlar arasında birçok farklı bağdan söz etmek mümkündür. Aynı anne […]

Kavmiyet Tefrikası*

Mamafih asil olan bir kavme -velev ki müntesip olsun- intisab herhalde iftihar vesilesi ise de, ben bu kavme mensubum diye diğer İslam kavimlerini hakir görmek dahi adilikten başka bir şey olmadığından, bu adiliği yapanlar öyle asil bir kavme mensubiyet iddia ederlerse, bu o kavmin şerefine bir nakısadır. Eşref Edîb Sadeleştiren: Ahmet Geçer Bağdat’da yayınlanan “ez-Zühûr” […]

Yerliliği Milliyetçilik Parantezine Almak

Kartezyen düşünce sistemine göre mekân, geometrik bir yayılım olarak görülür. İnsan mekân içinde özne olarak bulunmaktadır. Özne, içinde bulunduğu mekândan bağımsızdır. Mekân da kendi içinde bağımsız bir gerçekliktir. Adem CEYLAN Bir kelimeye uzaktan bakıldığında gördüğünüzle kelimenin yanına yamacına vardığınızda gördükleriniz arasında büyük uçurumlar olabilir. Hele yakınına varacağınız kelime, kavrama dönüşmüş bir kelime ise kelimeye farklı […]

Irkçılığa Giden Yol Milliyetçilikten Geçer

Mevzumuz milliyetçilik. Yakın tarihimizde dünyaya hükmeden gücümüzü kaybetmenin en önemli sebebi Osmanlı tebaası içinde kanser gibi yayılan milliyetçiliktir. İslam’dan jet hızıyla uzaklaşan, bugünkü uydurukça tabiriyle ulusalcı uluslar, kendilerini kurtulamayacakları bir uçuruma götüren bu korkunç akımın ne kadar tehlikeli olduğunu anlayamadılar. Mucahid YILDIZ Bir mevzuyu değerlendirirken biz Müslümanların her zaman dile getirdiğimiz gibi alması gereken mihenk […]

Din ve Milliyetçilik: Tarihsel Bir Anlatı

Tarihin seyrini birlikte görmüş, hâkimiyet ülkülerini birlikte düşlemiş, geniş bir duygudaşlık ile birbirlerine söz vermiş olan bu “millet” için ortak geçmiş başlangıç noktasıdır. Başlangıç noktasından hareketle en ari, en hür, en epik ve yerkürede daha cengâveri görülmemiş olan topluluk, aynanın tam karşısında duran topluluktur. Öz, özgün ve şahsına münhasır olan milletin ta kendisidir. Şehnaz FINDIK […]

Pakistan ve Milliyetçilik

Ayrıca, eyaletler federal meclise nüfus oranları nispetinde milletvekili göndererek orada da temsil edilmeye başladılar. Hatta kabinelere girdiler. Senato’da Pakistan’ın dört eyaleti, eşit oranda temsil edilmeye başlandı. Eyalet temsilcilerinin federal milletvekili, federal bakan, başbakan ve hatta devlet başkanı olması önüne bir engel oluşturulmadı. Böyle olunca da mahrumiyet duygusu azaltılmış, Pakistanlıklık aidiyeti güçlendirilmeye başlanmış oldu. Mahmut OSMANOĞLU […]

Milliyetçiliğin Pakistan’ın Toplumsal Hayatına Etkisi

Milliyetlerin genel olarak hiçbir yerde ve Pakistan’da sosyal yaşam üzerindeki etkisinin statik olmadığını; ekonomik kalkınma, değişen siyasi ortam ve toplumsal değişimler gibi faktörlere bağlı olarak zaman içinde geliştiğini belirtmek önemlidir. Etnik gerilimler ve eşitsizliklerle ilgili zorluklar olsa da tüm milletlerin katkılarına değer veren, çeşitli ve kapsayıcı bir toplum için fırsatlar da vardır. Ahsan SHAFIQ İLKE […]

Ulusalcılık ile Küreselcilik Kıskacında Balkanlar ya da Üçüncü Yolun İmkânı

Balkan ülkelerine dağılmış toplam Türk nüfusu ise 10 milyondan fazla. Başka bir ifadeyle dağılmış halde de olsa Balkanlarda en fazla soydaşı olan ülke belki de Türkiye. “Belki de” kaydının nedeni, nüfus sayımlarının güvenilirliğinin tartışılması ve her zaman bölgedeki Türkler’in olduğundan az gösterilmesidir. Mustafa ŞENTÜRK Prof. Dr., Trakya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Giriş Eski Türkçe’de“çamur” anlamındaki balık […]

Balkanların Geleceğinde Milliyetçiliğin Rolü

Balkanların dünyadaki milliyetçi akımlardan en fazla etkilenen coğrafya olduğunu söyleyebiliriz. Nitekim son 150 yıl ve özellikle 90’lı yıllarda gerçekleşen kanlı savaşlar bunun en önemli delilidir. Bayram POMAK balkanpostasi.net Genel Yayın Yönetmeni Bugün, özellikle Yugoslavya’nın dağılmasıyla birlikte bağımsızlıklarını kazanan Batı Balkan ülkeleri gelecekle ilgili kendilerine AB ve NATO’ya üye olma hedeflerini koymuşlardır. Bu ülkelerin hükümetleri her […]

Mahmut Hakkı Akın ile Milliyetçiliğin Sınırları Üzerine

“Kendisi gibi olmayanı yok etmeye veya dönüştürmeye odaklanan her ideolojinin ve siyasi rejimin, insanlığa büyük maliyeti olmuştur. Ancak bu milliyetçilikten ziyade otoriter ve totaliter rejimlerin bir meselesidir ki herhangi bir ideolojiye bağlı olarak da bu tür rejimler oluşabilir.” Prof. Dr. Mahmut Hakkı Akın’a sizler için sorduk İNSİCAM     S: Dünya tarihinin son üç asrında en […]

Afrika’nın Uyanışı

Amerika’nın en makbul insanları Anglosakson ülkelerinden gelen beyaz ırka ait vatandaşlarıdır. Cadde ve sokaklarda polis şiddeti ile öldürülen ve toplumun dışladığı siyah renkliler ve yabancılara yapılan muamele bugün bile ne insani ne hukukidir. Zenciler, Kızılderililer ve diğer Amerika yerlileri, halen en kötü şartlarda yaşayan ve muamele gören modern köleler, sığıntılar ve yabancılar olarak görülmektedir. Arif […]

Japon İşgali, Göç ve Kimlik: Kore Draması Pachinko’da Kore Ulusal Bilincinin İnşası

Bir yandan Japon işgali sonrası kendini toparlamaya çalışan Kore halkı, diğer yandan kardeşleriyle karşı karşıya getirilmiş ve ikiye bölünmüştür. Batılı-olmayan devletlere demokrasi müdahalesi yapan özgürlükler ülkesi! Amerika sayesinde Güney Kore, 1948 yılında bağımsızlığını kazanmıştır. Sevde ÖZTÜRK İbn Haldun Üni. Sosyoloji Doktora Öğrencisi Medya ve iletişim araçlarının bir kültürün entelektüel ve toplumsal meşguliyetlerini aktarmada son derece […]

Necdet Subaşı’na Milliyetçilik Hakkında Üç Soru

“Irk ayrımı ve derecelendirme politikalarının kötü etkileri ayyuka çıkmış durumda. Sadece siyah- beyaz ayrımıyla sınırlı olmaksızın dünyanın hemen her yerinde ırk tasallutu geride kalan mazlum ve zayıf milletlerin yaşama enerjisini sönümlendirmek için hiçbir kural tanımıyor.” Dr., Yazar Necdet Subaşı’na milliyetçilik hakkında sorduk. İNSİCAM    S: Dünya tarihinin son üç asrında en etkin fikir, siyasî akım […]

Avrupa’da Yükselen Milliyetçilik*

Zamanımızda etkinliğini gün gittikçe arttıran, Avrupa’dan yayılan ötekileştirici tavrın paralelinde devam eden yükselen milliyetçiliğin tarih içindeki seyrini daha yakından tanıyabilmek için, Aylin Ünver Noı’nin “Avrupa’da Yükselen Milliyetçilik” kitabı kaynak olacak bir derinliğe sahip. Nihal PAKIRDAŞI Avrupa’da 1789 yılında, Fransız devrimi ile beraber monarşilerin ve krallıkların yıkılması, cumhuriyetlerin kurulması aynı zamanda ulus-devletlerin oluşum sürecini de başlatmıştır. […]

Dönüş

“İslami sinema” teması etrafında gelişen birçok temsil, meselesini incelikli bir şekilde ele almıyor. Tersine, bir misyonerlik faaliyeti sürdürmeyi amaçlayarak mesajını seyircinin gözüne sokmayı önemsiyor. Bu bakımdan Büyük Yolculuk filmi bu toprakların sinema dili nasıl kurulmalı sorusuna cevap olabilecek birtakım dersler içeriyor.  Hüseyin Nasrullah İNAN İstanbul Teknik Üni. Şehir ve Bölge Planlama Doktora Öğrencisi Güç yetiren […]

İlişkilerde İletişim Krizleri

Küsmek ve duvar örmek, kısacası kendini iletişime kapatarak karşı tarafı şekillendirmektir.  Bu durum ilişkinizde ciddi iletişim kopukluğuna sebep olur. Bu davranıştan kaynaklı eşiniz tam olarak sorunu anlayamayabilir. Küsen taraf karşı tarafın suçluluk duymasına sebep olabilir. Kerem GÜMÜŞ Uzm. Psikolog İletişim, insanlar arası kurulan duygu ve düşünce alışverişidir. İnsanlığın varoluşundan beri insan hayatının en belirgin özelliği […]

Şehirli İnsanın Doğayla Sınavı

Teknoloji ile zafer kazandığı zannında olan insan, sınırsızlaştıkça güçsüzleşti. Her ne kadar güçlü ve hâkim olduğumuza ikna olmuş olsak da bizler son derece sınırlı ve aciz varlıklarız. Gözde ÇİMEN Kendi içinde sürekli gelişen, değişen, canlı-cansız tüm varlıklar “doğa” olarak nitelendirilir. Hepimiz bir bütünün parçası olarak kendimize özgü yaşam biçimlerimizi sürdürürken, birbirimizin var oluşunu da etkileriz. […]

İznik’te Sabah Namazı

2000-2010 arasında restorasyonu tamamlanıp açılan cami “mabed” hissini tam manasıyla veremiyor.  Namaz kılma yerinin bir “platform” kıvamında olması, Roma ve öncesi dönemlere ait kalıntıların bariz şekilde ayyuka çıkarılması gibi birtakım turizme dayalı faaliyetler caminin hüviyetine zarar veriyor. Zübeyir ŞEKERCİ Yine bir sabah namazı yolculuğu. Organizasyon amirimiz Gürsel Tanrıverdi abi bu sefer rotayı İstanbul dışına, İznik […]