İnsicam

Sayı 45

Dergimiz İnsicam, bu sayısında son zamanlarda iyice artan farklı ve değişik inanç ve yaşayış arayışlarını, bunların biçimlerini, sebeplerini, yol açtığı sorunları dosya konusu olarak işlemeye çalıştı. Umarız ki, siz kıymetli okuyucularımız için müfîd bir dosya olmuştur.

Hâdî olanın adıyla.

Allah’ın insanı ve varlığı yarattığında onları kendi başlarına bırakmadığı, cümlenin malumudur. Hz. Adem’den (a.s.) Peygamber Efendimize (s.a.v.) kadar adını bildiğimiz bilmediğimiz bütün peygamberler insanın inanç ihtiyacının sağlıklı ve doğru bir asla dayanması gerektiğini anlatmışlar, hatırlatmışlardır. Bunun sebebi, insanın inançsız yapamıyor oluşudur. Bir varlık olarak insan, beslenmeye ihtiyaç duyduğu gibi inanmaya da ihtiyaç duyar. Bu ihtiyaç, bir biçimde giderilir; ya ilahi olana inanır insan ya da o ilahın yarattığı bir varlığa. İnsanlık tarihi, bu konuda sonsuz örnekle doludur.

İnsanlık son üç yüzyılda dinden büyük kopuşlar yaşadı. Dinden kopuşlar yaşandı yaşanmasına da inançtan kopulamadı. Çünkü insan, inanan varlıktır; inanma ihtiyacında olan bir varlık. Bu sebepten İslam’dan, Hıristiyanlık’tan vb. dinlerden uzaklaşanlar, ayrılanlar inançsız yaşayamadıkları için o boşluğu başka inançlarla doldurmaya çalıştılar. Çünkü tabiat boşluk kabul etmezdi. İnançsız olunamayacağı, aynelyakin görülmüş oldu.

Modern hayat insana inançsızlığı dayatırken, onu savunmasız bırakmış, gücünü kuvvetini kırmıştır. Sosyal ve psikolojik sorunların temelinde, arka planında bu durum yatmaktadır. Dünyanın doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine, Müslümanından Hıristiyanına, eğitimlisinden eğitimsizine, şehirlisinden köylüsüne modernizme, onun hayat ve düşünce tarzına muhatap her toplum, üzerine tuz dökülmüş buz misali çözülmüştür, dağılmıştır. Dergimiz İnsicam, bu sayısında son zamanlarda iyice artan farklı ve değişik inanç ve yaşayış arayışlarını, bunların biçimlerini, sebeplerini, yol açtığı sorunları dosya konusu olarak işlemeye çalıştı. Umarız ki, siz kıymetli okuyucularımız için müfîd bir dosya olmuştur.

İÇİNDEKİLER

İsteğin Biçimlenmesi

Bir de kulluğa karşı isteksizleşebilir insan. Bazen yorgunluğu galebe çalabilir. Kendini ihmal etmesinden kaynaklı takati düşebilir. Bu durumlarda Rabbine sığınmalı ve güç kuvvet toplamak için Eyüp misali ayağını yere vurarak bir çaba içine girmelidir. İyi olanı arzu edebilecek selim bir kalp için o kalbi doğru şekilde beslemelidir. Bunun için de en ufak tercihlerinden ciddi dönüm […]

Öteki ile Birlikte Yaşamak: Değişen Cemaatler ve Cemaat Kültürü

Bu topluluklar arasındaki çatışmayı, ötekileştirmeyi tetikleyen şey sosyal iletişimin zayıf olması, gelir düzeylerindeki aşırı adaletsizlik, ortak değerlerin azlığı, sosyal gelişmişlik düzeyi,  edilmesi gibi faktörler olabilir. Ancak en temel sebebin fanatizm, bazen manipülasyon, çoğunlukla asabiyet olduğunu söyleyebiliriz. Derviş Çelebi Kültür kavramının birçok tanımı vardır. Ancak genel olarak kültür, bir toplumu diğer toplumlardan farklı kılan; geçmişten beri […]

İnci Mercan Gerdanlığı -40-

EBU EYYÛB EL-ENSÂRÎ Bir gün Ebu Eyyûb’u, Resûl-i Ekrem’in kabrine başını dayamış olduğu halde ağlarken gören Mervân, bu hareketinin sünnete aykırı olduğunu söyleyince Ebu Eyyûb, “Ben bu mezar taşına değil Rasulullah’a geldim. Onun, ‘din işlerini ehliyetli kimseler üstlendiği zaman kaygılanmayın; ancak ehil olmayanlar başa geçince ne kadar ağlasanız yeridir’ dediğini duymuştum” diye cevap verdi (Müsned, […]

“Yeni Dini Hareketler”: İnanç Boyalı, Pazar Odaklı Oluşumlar

Mutlak otoriteye sahip bir karizmatik lider ve belirli bir ideoloji etrafında toplanma özellikleriyle ön plana çıkan yeni dini hareketler, tarih sahnesine çıkmaya başladıkları ilk andan itibaren, sahip oldukları sıra dışı inanç ve ritüeller, üye kazanmada kullandıkları yöntemler ve ayrıca kadınlar ve erkeklere biçtikleri rollerle yeni bir hayat tarzı oluşturmayı hedeflemiş ve bu doğrultuda faaliyet göstermek […]

Yeni Bir Dünyanın Eşiğinde: Türkiye’de Spritüel Uygulamaların (New Age) Seyri ve Nedenleri

Bireyler, New Age uygulamaları aracılığıyla kendi içsel dünyalarını keşfetme ve manevi tatmin arayışlarını sürdürme imkânı bulurlar. Yoga, meditasyon, enerji çalışmaları ve astroloji gibi uygulamalar, bireylerin hem kendileriyle hem de dünya ile olan ilişkilerini yeniden tanımlamalarına yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda New Age hareketleri, bireylere özgür bir manevi arayış alanı sunar. Gülenay PINARBAŞI Doç. Dr., İstanbul Medeniyet […]

Yeni Dini Hareketler ve Gelecek

Oluşan bu karamsar tabloyu renklendirmek, modernizmin ve ideolojilerin katı yapısını yumuşatmak gereği duyulduğunda, postmodern düşünürler devreye girmiştir. Zaten sekülerleşme ile bireycilik olgusu büyük yaygınlık kazanmıştı, postmodernite bu duruma farklılığı ve çoğulculuğu da ekleyerek değişim arzusunu derinleştirip genişletti. Küreselleşmenin getirdiği iletişim imkanları, farklı din ve kültür mensuplarının birbirinden daha fazla haberdar olmasını sağlayarak yeni eklektik dini […]

Şinasi Gündüz ile “Paganizm ve Günümüze Yansımaları” Üzerine

Şinasi Gündüz; 1960’da Hekimhan’da doğdu. 1984’te Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun oldu. 1988-1991 yılları arasında Lisansüstü çalışmalarını Durham Üniversitesi School of Oriantal Studies ile Manchester Victoria Üniversitesi Department of Middle Eastern Studies’te yaptı. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Dinler Tarihi alanında Prof. Dr. olarak görev yapmaktadır. İNSİCAM S: Hocam, evvela paganizm nedir? Modern yaşamın içerisinde pagan […]

Bir Tatlı Huzur Almaya Geldik

Bireysel huzursuzluk, toplumsal huzursuzluğu da getirdi. Bu durumun nedeni, insanın özü gereği toplumsal bir varlık olmasıdır. Bir toplumun kültürü, o toplumun tarihsel deneyimlerinin, coğrafi koşullarının ve sosyal dinamiklerinin yansımasıdır. Kültürel değerler, bireylerin nasıl düşündüğünü, davrandığını ve etkileşimde bulunduğunu şekillendirir. Huzur gibi bir kavram, bireysel mutluluk ve tatminin ötesinde, toplumun genel ruh halini ve sosyal uyumunu […]

Lâdini Maneviyat

Amerikalı nörobilimci Sam Harris, militan bir ateist olarak tanınır. Yani, başta İslam olmak üzere tüm vahiy dinlerine karşı açıkça savaş açan yeni bir ateist görüşe dahildir. Bir nörobilimci kimliğiyle insan beyninin fizyolojisinin bilimsel olarak araştırıldığı bir tıbbi görüntüleme programında bulunmuş ve doktorasını ahlaki kavramların insan beynindeki izdüşümleri üzerine yapmıştır. Nazmiye YAĞCI Dini inanca sahip kesim […]

Ergün Yıldırım ile Yeni Dini Gruplaşma ve Sekülerleşmeyi Konuştuk

Prof. Dr. Ergün Yıldırım, 1965 Elazığ doğumludur.  İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde öğretim üyeliği görevine devam etmektedir. Yıldırım’a yeni dini hareketlerin ortaya çıkışını ve insanların bu hareketlere katılmasının arka planındaki motivasyonu sorduk. İstifadenize. İNSİCAM S: Kıymetli Hocam, modern insanın kendisi için manevi bir rehber yahut huzur bulacağı bir topluluk arayışında olduğunu söyleyebilir miyiz? Sanki […]

Yoga ve Seküler Maneviyat

Özellikle dernek olarak faaliyet gösteren yerlerde meditasyon yapmak istediğinizde ise durum farklıdır. Burada çeşitli “aşkın güç” isimleri ya da bildiğinizden farklı yaratılış inançlarıyla karşılaşabilirsiniz. Her hareket ve duruşta, yoganın Hindu/Budist öğretileriyle gelişmiş felsefi metaforları kullanılmaktadır. Kişiye manevi, ruhsal, bedensel ve zihinsel “şifalanma” vaat eden yoga ve benzeri spiritüel akımlar, kendilerine bir alıcı kitlesi elbette buluyor […]

Tanrıcılık Oynayanların Oyuncak Zaferleri

Kitapta ortaya atılan bu ezber bozan görüşler, İsrail’in Arz-ı Mev’ud vaatlerine ulaşmak için Filistin’de 1948’den beri askeri gücü kullanarak uyguladıkları politikalarla son zamanda Gazze başta olmak üzere yaptıkları soykırımlarla, Amerika’nın ve Batı’nın Ortadoğu planları dahilinde İsrail’e koşulsuz desteği çerçevesinde değerlendirildiğinde hiç de yadsınmayacak bir gerçekliği önümüze sermektedir. Nihal PAKIRDAŞI Hemen hemen tüm literatür, Batı dünyasının […]

Tarikat Lobileri: Vahşi Osho

Ritim ve ses arttıkça üzerlerindeki tül de gider ve geriye sadece sarhoş bir çıplaklık kalır. İşin sanat kısmı bunun neresinde diye düşünürken,  “Yeni Dinsel Hareketler Üzerine” henüz araştırma yapmış olan arkadaşım, bunun sanat değil, Osho tarikatına mensup insanların videosu olduğunu söyleyince arka planınını anlamaya başladım. Gözde ÇİMEN Yıllar önce, Çağdaş Sanat Sergi fuarları arasında dünyada […]

Dr. Necmi Atik’e Elmalılı Hamdi Yazır’ın Yeni Meâli’ni Sorduk

Dr. Necmi Atik, 1967 yılında Almanya’da doğdu. İlkokulu Almanya’da tamamladıktan sonra Yalova İmam-Hatip Lisesi ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde okudu. İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü’nde Türk İslam Edebiyatı Anabilim Dalı’nda, Ahmed Yesevî üzerine hazırladığı tezle “Cevâhiru’l-Ebrâr min-Emvâci Bihâr” adlı esere odaklanarak yüksek lisansını tamamladı. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır üzerine yaptığı uzun süreli çalışmalar nedeniyle “Elmalılı […]

Sinvar: “Değişim Zamanı Geldi, Ablukaya Son Verin”

Bu metin Yedioth Ahronoth için yazan La Repubblica muhabiri Francesca Borri’nin 2018 yılında Yahya Sinvar ile yaptığı röportajların Türkçe çevirisidir. Röportajın aslını okumak için: https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-5364286,00.html Röportaj: Francesca Borri Çeviren: Abdülkerim DAYAN Yedioth Ahronoth için yazılar yazan La Repubblica muhabiri Francesca Borri, Gazze Şeridi’nde Hamas lideri Yahya Sinvar ile bir araya geldi ve 5 günlük bir […]

Filistin’de Bir Çocuk: Bizim Kendi Karikatüristimiz Var: Naci el-Ali

Naci el-Ali de Filistin’den sürüldüğünde tıpkı Hanzala gibi 11 yaşındaydı. “1948’den sonra çeşitli Arap ülkelerinde kendilerine uygulanan genellikle zalim kısıtlamalara katlandıktan sonra, Filistinli mülteciler ülkelerinin geri kalanının 1967’de İsrail tarafından yutulmasını uzaktan izlediler. Siyonist varlık işgal altındaki Filistin topraklarında yasadışı koloniler inşa etmeye devam ederken, komşu Arap devletlerinin rejimleri Filistinli mültecilere makul bir barınak sağlamada […]

Peren Birsaygılı Mut “Filistin Direnişinde Hanzala, Naci El-Ali” Albümünü Anlattı

Filistin Edebiyatı’na yönelik çalışmalarıyla bilinen yazar ve araştırmacı Peren Birsaygılı Mut ile son çalışması hakkında söyleştik. İstifadenize. İNSİCAM S: Peren Hanım, FİLİSTİN DİRENİŞİNDE HANZALA, NACİ EL-ALİ albümü nasıl ortaya çıktı? Bu fikir nasıl doğdu? Bir albüm yapma fikri çok uzun süredir aklımızdaydı aslında. 2014 senesinde yaptığımız ve TRT Belgesel’de yayınlanan 5 bölümlük “Sürgündeki Sevda” Filistin […]

Portekiz’in Hatırlattıkları ya da Kaybettiklerimizle Yüzleşme

Bu merkez caminin dışında Müslümanların yoğunlukta olduğu mahallelerde küçük mescitler, beş vakit namaz kılınan yerlerdir. Alfama bölgesinde üzerinde helal yazısı bulunan irili ufaklı pek çok büfe ve lokantaya rastlamak mümkün. Öğrencilerin bir kısmı Lizbon kalesini ziyaretten sonra bu küçük lokantalarda kifâf-ı nefs yapma fırsatı buldular. Mülayim Sadık Kul Besmele, hamdele ve salveleden sonra. Bir hafta […]

Avrupa’da Irkçılık Meselesi

İnsanların kendilerini daha üstün görme hastalığının bir hududu yoktur. Bu kardeş kavgası o kadar çok ileri gitmektedir ki, aynı köyün yukarı mahallesi ile aşağı mahallesi arasında bile vahşice kavgalara sebep olabilir. Mucahid YILDIZ Irkçılığın temelinde aslında kardeş kavgası yatmaktadır. Kendisini daha üstün gören bir anlayışın ruhen hastalıklı bir tezahürüdür. Cenabı Hak, insanları birbirleriyle savaşmaları için […]

Ronda: Uçurumun Kenarında Ölesiye Mücadele

Cephe tarafından çıkıp geçtiğimiz yakanın içerisine doğru hareket etmiş ve bu sefer daha geniş cephesine gelmiştik. Sarının turuncuya, yeşilin kahverengiye selam verdiği bir anın içinde kaybolmuştuk adeta. Rahman suresini okumaya başlamıştım içimden. Modern insanın başaramadığı bir “şey” vardı bu kasabada: Tabiatla barışık bir mimari anlayış. Kanyonun yamacına inşa edilirken tabiatla uyum sağlanmış ve günümüzde dahi […]